Άλλεν Γκίνσμπεργκ

Όταν ένας άνθρωπος – του οποίου τη γνώμη και την κρίση σέβεσαι- σου φέρνει δώρο ένα από τα αγαπημένα του βιβλία, δεν έχεις παρά να το μελετήσεις προσεκτικά για να βρεις στοιχεία που να σου τον θυμίζουν, αλλά και στοιχεία που να ταιριάζουν στην δική σου προσωπικότητα.
Από τότε, στίχοι από τη συλλογή ποιημάτων του Άλλεν Γκίνσμπεργκ έγιναν μια μόνιμη ηχώ στο μυαλό μου. Περισσότερο από όλα, όμως, αγάπησα το παρακάτω απόσπασμα:

 «Κι άρπαξα τον χοντρό σκελετό του ηλιοτρόπιου και στο πλευρό μου το κράτησα σαν σκήπτρο, και το κήρυγμα είπα στην ψυχή μου, και στην ψυχή του Τζακ*, και όποιου άλλου μ’ ακούσει,

-Δεν είμαστε η λέρα στο πετσί μας, δεν είμαστε η φοβερή, άχαρη, σκονισμένη, σκοτεινή ατμομηχανή μας, είμαστε όλοι όμορφα χρυσά ηλιοτρόπια μέσα μας, ευλογημένοι από την ίδια τη σπορά μας με τα χρυσά και μαλλιαρά κατορθωμένα σώματά μας που γίνονται μαύρα τρελά ηλιοτρόπια το δειλινό…» 

(«Το δίδαγμα του ηλιοτρόπιου», μτφρ: Άρη Μπερλή)

Ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της λογοτεχνικής γενιάς των μπητ (ή και μπήτνικ), γνωστός κυρίως για τα ποιήματά του Ουρλιαχτό (Howl) και Καντίς (Kaddish).

O Μάικλ ΜακΚλουρ, μιλώντας για μια απαγγελία του ποιήματος Ουρλιαχτό, από τον ίδιο τον ποιητή, αναφέρει ότι «150 άνθρωποι στο ακροατήριο εκείνη τη νύχτα αποθέωσαν τον Άλλεν Γκίνσμπεργκ καθώς έφθανε στον επίλογο. Ο καθένας ήξερε ότι ένα εμπόδιο είχε σπάσει και ότι μια ανθρώπινη φωνή και ένα σώμα είχε εκσφενδονιστεί ενάντια στο σκληρό τοίχο της Αμερικής και όλων των στρατών και του ναυτικού και των ακαδημιών…»

Σύμφωνα με αφιέρωμα του Θανάση Λάλα για το θάνατο του ποιητή, ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ τόλμησε «να παραδώσει σε κοινή ακρόαση εμπειρίες ονείρων ενός σώματος που γέμισε ουσίες για να αδειάσει λέξεις». Έτσι, είναι αδύνατον διαβάζοντας τις υπερβολικά μεγάλες και γεμάτες δεδομένα φράσεις του (λες και δεν χρειάζεται να ανασαίνει συχνά) να μην χαθείς μαζί του στη δίνη του ρεαλισμού και στο οριακό σημείο της τρέλας στο οποίο ακροβατεί.

Ο Άρης Μπερλής, που μετέφρασε τα ποιήματα του Γκίνσμπεργκ και συναντήθηκε μαζί του το 1993 στην Αθήνα (την περιγραφή του για τη συνάντησή τους μπορείτε να διαβάσετε εδώ), έχει πει για το έργο του ποιητή ότι «ήταν ποίηση ανατρεπτική, ειλικρινής (ό,τι κι αν αυτό σημαίνει), ηχηρή, ραψωδική», ενώ ο Γιάννης Λιβαδάς σε κείμενό του για το Ουρλιαχτό γράφει ότι «η ποίηση ήταν χειμαρρώδης, μια οργιώδης έκφραση εκείνου που ο ίδιος ο Ginsberg ονόμαζε «Αδιαχώριστη Συνείδηση», της απόλυτης συγχώνευσης του παραλόγου, της φαντασίας, του προφητικού πνεύματος και της σοφίας της καθημερινής εμπειρίας.»

Λίγα λόγια για τον ποιητή

Ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ γεννήθηκε στις 3-6-1926 στο Νιού Τζέρσυ. Η μητέρα του ήταν Ρωσίδα μετανάστρια και μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος ΗΠΑ, και ο πατέρας του λυρικός ποιητής και δημοδιδάσκαλος. Ο ίδιος ο Άλλεν προσθέτει στα προσωπικά του στοιχεία τις εξής πληροφορίες: «Γυμνάσιο και λύκειο στο Πάτερσον ώς τα 17, Κολέγιο της Κολούμπια, εμπορικό ναυτικό, Τέξας και Ντένβερ, χειριστής φωτοτυπικού, Τάιμς Σκουαίρ, φίλοι πίσω από τα σίδερα, λαντζιέρης, βιβλιοκριτικές, Μέξικο Σίτυ, έρευνα αγοράς, Σατόρι στο Χάρλεμ, Γιουκατάν και Τσιάπας 1954, Δυτική Ακτή τρία χρόνια. Αργότερα ταξίδι στην Αρκτική θάλασσα, Ταγγέρη, Βενετία, Άμστερνταμ, Παρίσι, ανάγνωση σε Οξφόρδη Χάρβαρντ Κολούμπια Σικάγο, τα παράτησε, έγραψε το Καντίς το 1959, ηχογράφησε μια κασέτα για να λένε ότι άφησε κάτι πίσω του και χάθηκε στην Ανατολή πρόσκαιρα. Ο Κάρλ Σόλομον, στον οποίο απευθύνεται το Ουρλιαχτό, είναι ενορατικός ντανταϊστής από το Μπρόνξ και πεζοποιητής». Έφυγε από τη ζωή στις 5-4-1997.

Δήμητρα Φουρκαλίδου

(Σημείωση: Τον Οκτώβρη του 2013 αναμένεται η ταινία «Kill your Darlings» με θέμα τη ζωή του Γκίνσμπεργκ και πρωταγωνιστή τον Ντάνιελ Ράντκλιφ (Harry Potter, The woman in black)