«Ο εθελοντής είναι πάντα εθελοντής»- συνέντευξη με τον Ν. Οργιανέλη

Συνέντευξη με τον Νίκο Οργιανέλη
Yπεύθυνο του προγράμματος εθελοντισμού στο Θεραπευτήριο Χρόνιων Παθήσεων Θεσσαλονίκης «ο Άγιος Παντελεήμων»*

• Πώς ξεκινήσατε να δουλεύετε με άτομα με αναπηρία και πόσον καιρό παράγετε έργο για τις ανάγκες του Άγιου Παντελεήμονα*;

Με τον τομέα αυτό ξεκίνησα να ασχολούμαι το 1976, σαν εθελοντής. Στη συνέχεια, ήμουν για τέσσερα χρόνια σε ένα άλλο ίδρυμα, ψυχιατρικό. Εδώ, στο ίδρυμα «Ο Άγιος Παντελεήμων»* είμαι από το 1981. Ήρθα σαν φυσιοθεραπευτής που είναι και η δουλειά μου. Δούλευα για πολλά χρόνια σε αυτή τη θέση. Κάποια στιγμή, όμως, παρατηρήσαμε ότι οι τρόφιμοί μας έχουν και άλλες ανάγκες πέρα από τις καθαρά φυσιοθεραπευτικές δράσεις και αρχίσαμε να στρεφόμαστε και σε άλλου είδους δραστηριότητες μέσα στο ίδρυμα, όπως ο αθλητισμός. Έτσι ξεκίνησε και η στελέχωση του ιδρύματος με μη-καθαρά-νοσηλευτικό προσωπικό, όπως μουσικοθεραπευτές, θεατρολόγους και άλλους. Άρχισε να εμπλουτίζεται σιγά-σιγά το ίδρυμα και μέσα από αυτό γεννήθηκε και η ιδέα να οργανώσουμε σε μόνιμη βάση ένα γραφείο εθελοντισμού. Σε αυτό το τμήμα εργάζομαι τώρα.

• Η οικονομία της χώρας αντικατοπτρίζεται και στους φορείς της. Ο εθελοντισμός έχει συμβάλλει στην οικονομική επιβίωση του ιδρύματος;

Ναι, κι ο Άγ. Πανελεήμων*, όπως είναι φυσικό, αποτελεί μέρος αυτής της κατάστασης. Επηρέασε η κρίση, προφανώς, και τον αριθμό προσωπικού. Ο εθελοντισμός είναι μια πολύ καλή λύση γιατί γεμίζει κάποια, τυχόν, κενά και κάποιες αδυναμίες, αλλά δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση πανάκεια. Ο εθελοντής παραμένει εθελοντής. Δεν μπορείς να στηριχθείς σε αυτόν καθολικά. Σίγουρα θα κάνει ό, τι μπορεί για να βοηθήσει, αλλά μόνο αν τρέχουν όλα τα προγράμματα σωστά. Γιατί τότε θα μπορεί κι αυτός να κάνει αυτό που επέλεξε, δηλαδή να συνεισφέρει για τον εμπλουτισμό της διαβίωσης των τροφίμων.

• Στρέφεται ο κόσμος στον εθελοντισμό στην περίοδο της οικονομικής κρίσης που διανύουμε;

Όχι πια… Νομίζω ότι τα τελευταία τρία ή τέσσερα χρόνια ο κόσμος έχει πολλά δικά του προβλήματα να λύσει και, έτσι, εθελοντισμός έρχεται δεύτερος-τρίτος σε προτεραιότητα. Παλαιότερα όμως υπήρχαν άνθρωποι οι οποίοι στελέχωναν τον εθελοντισμό. Υπήρχαν πάντα δύο κατηγορίες. Η μία ήταν οι συνταξιούχοι, οι απόμαχοι της δουλειάς, οι οποίοι μη έχοντας πια τι να κάνουν, είχαν πολύ ελεύθερο χρόνο. Αυτοί, λοιπόν, στελέχωναν διάφορα τέτοια προγράμματα σχεδόν μόνιμα και, μάλιστα, δημιουργώντας καλές επαφές με τροφίμους. Πολλοί συνεχίζουν ακόμη να έρχονται. Το θέμα είναι ότι δεν έρχονται πια καινούριοι άνθρωποι, πιο νέοι και αυτό φυσικά συμβαίνει γιατί έχουν να αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα, ακόμη και βιοποριστικά. Η δεύτερη και πολύ σημαντική κατηγορία είναι οι φοιτητές, οι νέοι. Γεμάτοι όραμα ιδέες ενθουσιασμό, αυτοί αποτελούν τον πυρήνα του εθελοντισμού. Αυτό συμβαίνει γιατί λίγο πολύ στηρίζονται ακόμη στους γονείς τους οικονομικά, έχουν χρόνο και ψάχνουν να βρουν τον εαυτό τους, τη θέση τους στην κοινωνία, τη θέση των άλλων μελών, προβληματίζονται και μέσα από αυτά τα ερωτήματα, αυτές τις αναζητήσεις, έρχονται σε εμάς και ορισμένοι από αυτούς νιώθουν ότι καταλαγιάζουν σε αυτή τη δραστηριότητα, οπότε τους αρέσει και μένουν. Αλλά ακόμη και αυτοί που δεν ξανάρχονται ποτέ συμβάλλουν με τον τρόπο τους. Όλα είναι θεμιτά εδώ.

• Προωθούνται σωστά και επαρκώς οι εθελοντικές δράσεις, ώστε να μάθει ο κόσμος γι’ αυτές και να συμμετέχει;

Θα έλεγα πως όχι. Δεν είμαι, βέβαια, σίγουρος αν θα υπήρχε κάτι καλύτερο από τη στιγμή που ανακαλύπτονται συχνά ΜΚΟ οι οποίες χρηματοδοτούνταν για σπατάλες και διαφθορά. Ο κόσμος βάζει σε ένα καζάνι όλους αυτούς τους οργανισμούς και θεωρεί πως οποιοσδήποτε φορέας ανήκει σε αυτή την κατηγορία της εκμετάλλευσης. Αυτή η δυσπιστία μπορεί να κατευναστεί μόνο από στόμα σε στόμα –πρόσωπο με πρόσωπο. Φέρνοντας ο ένας τον άλλο πιο κοντά στο ίδρυμα χτίζουμε τις καλές κοινωνικές σχέσεις. Μόνο έτσι προχωράμε, βήμα-βήμα. Γιατί μόνο από προσωπική γνωριμία μπορείς να βρεις κόσμο που πραγματικά ενδιαφέρεται να βοηθήσει. Όλα τα άλλα θα ήταν αδόκιμα, και μόνο για το θεαθήναι.

• Βελτιώνεστε προσωπικά μέσα από τη δουλειά που κάνετε;

Για όλους τους ανθρώπους ισχύει ότι αλλάζουμε. Δεν ξέρω εάν αυτό μπορεί να θεωρηθεί αναγκαστικά ως βελτίωση γιατί ο καθένας αντιδρά αλλιώς. Άλλος μπορεί να γίνεται καλύτερος, άλλος χειρότερος, άλλος πιο αναίσθητος, άλλος πιο ρομαντικός και πάει λέγοντας. Πάντως, όπως αλλάζει ο καθένας ανάλογα με τις προσλαμβάνουσες και τις εμπειρίες του, έτσι μέσα στα χρόνια έχω αλλάξει κι εγώ. Μέσα από τις δυσκολίες βλέπω τα πράγματα από μια όλο και πιο αισιόδοξη, όλο και πιο ρομαντική σκοπιά.

• Υπάρχουν στιγμές που αισθάνεστε περισσότερο εθελοντής παρά εργαζόμενος;

Όλη αυτή η προσπάθεια έχει ένα στοιχείο εθελοντισμού. Δεν μπορείς να κινείσαι πάντοτε στα πλαίσια του οκταώρου και των συγκεκριμένων καθηκόντων σου, σαν να χτυπάς κάρτα με τρόπο μηχανικό. Πάντοτε κάπως ξεφεύγεις. Νομίζω πως η συγκεκριμένη δουλειά θέλει λίγη φαντασία, λίγη προσπάθεια πέραν της τυποποιημένης για να μπορείς να ασχολείσαι με άτομα με αναπηρία. Θέλει σίγουρα να είσαι αρκετά ονειροπόλος, αισιόδοξος, ιδεολόγος, αλλιώς είναι αμφίβολο το αν θα στεριώσεις. Είναι πολύ πιθανό να σε πάρει από κάτω στην ειδικότητα αυτή.

Το τελευταίο διάστημα, παρατηρείται -πολύ έντονα- ότι οι ιστοσελίδες ευρέσεως εργασίας έχουν γεμίσει αγγελίες για εθελοντισμό σε ΜΚΟ. Όπως κατέληξε στη συνέντευξή μας και ο κ.Οργιανέλης, «τελικά, είναι πολύ πιθανό, όλοι μας λίγο πολύ να καταλήξουμε εθελοντές».

της Δήμητρας Φουρκαλίδου στο StoryBox

*Η Μονάδα Κοινωνικής Φροντίδας «Ο Άγιος Παντελεήμων», είναι ένα δημόσιο ίδρυμα, που λειτουργεί στο 7ο χλμ της οδού Λαγκαδά, ιστορικά από το 1931. Στεγάζει και περιθάλπει 300 ανθρώπους εσωτερικά και 80 περίπου άτομα σε ημερήσια φροντίδα. Σκοπός της Μονάδας είναι η κάλυψη των αναγκών και η στήριξη ατόμων με νοητικές – κινητικές αναπηρίες και ατόμων της τρίτης ηλικίας καλύπτοντας τις βασικές τους ανάγκες, αλλά και ένα πολύ πιο ευρύ φάσμα κοινωνικών δραστηριοτήτων. Για τις δραστηριότητές της η μονάδα, ως δημόσιος φορέας, χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά στηρίζεται και στον πολύ δυναμικά ενεργό κοινωνικό εθελοντισμό.